مرحوم آیت الله سید محمد حسین طباطبایی معروف به علامه طباطبایی در سال 1281 در تبریز متولد شد. در پنج سالگی مادر و در نه سالگی پدر خود را از دست داد. وصی پدر او و تنها برادرش علامه الهی را برای تحصیل به مکتب فرستاد. تحصیلات ابتدایی شامل قرآن و کتب ادبیات فارسی را از 1290 تا 1296 فراگرفت و سپس از سال 1297 تا 1304 به تحصیل علوم دینی پرداخت و به تعبیر خود «دروس متن در غیر فلسفه و عرفان» را به پایان رساند. علامه طباطبایی بعد از مدتی اقامت در تبریز تصمیم می‌گیرد تا به قم عزیمت نماید و بالاخره این تصمیم خود را در سال 1325هـ.ش عملی می‌کند.
وی عرفان را در محضرعلامه قاضی که مهم‌ترین استاد علامه و موثرترین شخص در تربیت روحی علامه بود آموخت و فلسفه را نزد آیت الله سید حسین بادکوبی ، و ریاضیات را آیت الله سید ابوالقاسم خوانساری  و خارج فقه و اصول: آیت الله محمد حسین اصفهانی و آیت الله میرزا حسین نائینی  و رجال را نزد آیت الله حجت کوه کمری تلمذ نموده است.
علامه طباطبایی دو اثر شاخص دارد، که بیشتر از سایر آثار مورد توجه قرار گرفته‌است. نخست تفسیر المیزان است، که در 20 جلد و طی 20 سال به زبان عربی تالیف شده‌است و اثر مهم دیگر اصول فلسفه و روش رئالیسم است. این کتاب شامل 14 مقاله فلسفی است، که طی دهه‌های 20 و 30شمسی تالیف شده است.
فهرست آثار:
آثار عربی
1. رسائل سبعه شامل: (البرهان، المغالطه، الترکیب، التحلیل، الاعتباریات، المنامات و النبوات، القوه و الفعل)
2. سنن النبی
3. رسائل التوحیدیه.  شامل:(التوحید، الاسماء، الافعال، الوسائط، الانسان قبل الدنیا، الانسان فی الدنیا، الانسان بعد الدنیا)
4. حاشیه الکفایه
5. تعلیقه علی بحارالانوار 
6. تعلیقه علی الاصول من الکافی
7. تعلیقه واحده علی مرآه العقول
8. تعلیقه علی الاسفار الاربعه
9. علی و الفلسفه الالهیه
10. رساله فی التوحید
11. رساله فی العلم
12. بدایه الحکمه
13. المیزان فی تفسیر القرآن
14. نهایه الحکمه
15. رساله الولایه
16. رساله فی علم النبی _ صلی الله علیه وآله _ و الامام _ علیه السلام _ بالغیب
17. مقدمه یا تقریظ بر:
1. المراقبات از میرزا جواد ملکی تبریزی
2. وسائل الشیعه از حر عاملی
3. نورالثقلین حویزی
4. تفسسیر عیاشی
5. مفاهیم القرآن از جعفر سبحانی
6. التقریظ علی الفرقان فی تفسیرالقرآن از محمدصادقی.
آثار فارسی
1. اصول فلسفه و روش رئالیسم. ???? ش.
2. تذئیلات و محاکمات بر سه مکتوب اول سیداحمد کربلایی و شیخ محمد حسین غروی اصفهانی در مورد بیتی از شیخ عطار.(ادامه کار تا نامه هفتم توسط علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی انجام گردیده‌است.)
3. شیعه: مجموعه مذاکرات با پروفسور هانری کربن فرانسوی.
4. شیعه در اسلام
5. قرآن در اسلام
6. آموزش دین برای کودکان
7. بررسی‌های اسلامی جلد اول
8. اسلام انسان معاصر (جلد دوم بررسی‌های اسلامی).
9. بررسی‌های اسلامی. جلد سوم
10. اشعار
11. مقدمه و تقریظ بر:(1. روش اندیشه از شهید محمد مفتح 2. عشق و رستگاری از احمد زمردیان 3. داستان زنده‌ها از عبدالکریم اقدمی 4. بشارات عهدین 5. کتاب در مورد حج)
12. چند یادداشت مختصر: (1. دولت پوشالی و دست نشانده‌ای به نام اسرائیل2. گفت وگویی با استاد درباره شهید مطهری 3. دو اظهار نظر مختصر درباره بعضی آثار مرحوم دکتر علی شریعتی4. توضیحی درباره اظهار نظر در پاسخ یک نامه. )
13. رساله‌ای در مبدأ و معاد
14. رساله‌ای در نبوت
15. رساله‌ای در عشق
16. رساله‌ای در مشتقات
17. حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری
18. سلسله انساب طباطبائیان در آذربایجان
19. منظومه‌ای در خط نستعلیق.
20. روابط اجتماعی در اسلام(ترجمه مباحثی اجتماعی از تفسیر المیزان که در ارتباط با آیه آخر سوره آل عمران بیان شده‌است.

ایشان در روز سوم ماه شعبان 1401 هـ.ق به محضر ثامن الحجج علیه السلام مشرف شدند و 22 روز در آنجا اقامت نمودند، و بعد به جهت مناسب نبودن حالشان او را به تهران آورده و بستری کردند، ولی دیگر شدت کسالت طوری بود، که درمان بیمارستانی نیز نتیجه ای نداشت.
تا بالاخره به شهر مقدس قم که، محل سکونت ایشان بود، برگشتند و در منزلشان بستری شدند، و غیر از خواص، از شاگردان کسی را به ملاقات نپذیرفتند، حال ایشان روز به روز سخت تر می شد، تا اینکه ایشان را در قم، به بیمارستان انتقال دادند.
قریب یک هفته در بیمارستان بستری می شوند، و دو روز آخر کاملاً بیهوش بودند، تا در صبح یکشنبه 18 ماه محرم الحرام، 1402 هـ.ق سه ساعت به ظهر مانده به سرای ابدی انتقال و لباس کهنه تن را خلع و به حیات جاودانی مخلع می گردند، و برای اطلاع و شرکت بزرگان، از سایر شهرستانها، مراسم تدفین به روز بعد موکول می شود، و جنازه ایشان را در 19 محرم الحرام دو ساعت به ظهر مانده از مسجد حضرت امام حسن مجنبی علیه السلام تا صحن مطهر حضرت معصومه علیها السلام تشییع می کنند، و آیت الله حاج سید محمد رضا گلپایگانی(ره) بر ایشان نماز می گذارند و در بالا سر قبر حضرت معصومه علیها السلام دفن می کنند.